ЕУ РЕГУЛАТИВА 1169/2011 ЗА ИНФОРМИРАЊЕ НА ПОТРОШУВАЧИТЕ НА ПРЕХРАНБЕНИ ПРОИЗВОДИ.
ШТО ТРЕБА ДА ЗНАЕТЕ?
Целта на EU 1169/2011 Регулативата за информирање на потрошувачите
на прехранбени производи е да се осигура поразбирливо означување на прехранбените
производи што допринесува во заштита на здравјето на потрошувачите и го гарантира
нивното право за информирање, при што се овозможува носење на најповолните одлуки
во врска со купувањето. Регулативата EU 1169/2011 ги менува постојните законски
правила за означување на храната. Во сите земји членки на ЕУ новите правила пропишани
со Регулативата ќе стапат на сила на 13 декември 2014 година.
GS1 стандардите, услугите и решенијата можат да им помогнат на компаниите
од прехранбената индустрија да ги задоволат барањата во однос на преносот на информации
за производите (во согласност со одредбите за електронска трговија) и обезбедувањето
на квалитет на податоците.
ЗАДОЛЖИТЕЛНИ ИНФОРМАЦИИ ЗА ХРАНАТА
Според член 9 од Регулативата, на ознаките на пакуваната храна мора
да се истакнат следните информации за производот:
- името на храната,
- список на состојки,
- сите состојки или помошни компоненти во процесот на производство, кои предизвикуваат
алергии или нетолерантност, а се користат во процесот на производство или подготовка
на храната и кои се присутни во крајниот производ, дури и во изменета форма (листата
на супстанции кои предизвикуваат алергии мораат да се нагласени во согласност со
оваа регулатива)
- количеството на одредени состојки или категории состојки,
- нето количеството на храна,
- датумот на минимална трајност или датумот употребливо до
- посебни услови на чување и / или употреба,
- име или назив и адреса на операторот со храна под чие компаниско име храната се
пласира на пазарот (или, доколку тоа лице нема седиште во ЕУ, увозникот за пазарот
на ЕУ)
- земјата или место на потекло во согласност со член 26,
- инструкции за употреба или за подготовка, кога во отсуство на такви инструкции нема
да биде можна правилна употреба на храната,
- за пијалаци кои содржат повеќе од 1.2% vol., вистинската алкохолна јачина по волумен,
- нутритивна декларација,
- Лот (Правилник за ознаките или знаците кои ги одредуваат сериите или ЛОТ на кои
храната припаѓа (“Службен весник на РМ” бр 118/05).
Исто така, корисниците треба да бидат информирани за алергенсите
од точката (в), ако такви алергенси се присутни во храната, која не е претходно
спакувана, но се продава во продавници или јавни објекти (на пр. кафулиња и ресторани).
Сите овие информации се содржат во електронскиот каталог на македонски
производи на GS1 Македонија.
Со внесување на Вашиот производ во GS1 Каталогот на артикли на македонските
компании (www.gs1katalog.mk) Вашиот производ ќе биде чекор поблиску до задоволувањето
на барањето на EU 1169/2011 Регулативата.
ЕЛЕКТРОНСКА ПРОДАЖБА
Во член 14. На Регулативата, за пакуваната храна која се нуди на
продажба по пат на средства за комуникација на далечина, сите задолжителни информации
за храната освен датумот „употребливо до“ мораат да бидат достапни:
- во пропратниот материјал при продажбата на далечина при заклучување на купувањето;
- во моментот на купувањето.
Компанијата под чие име храната се пласира на пазарот треба однапред
да ги обезбеди потребните податоци за трговците на мало кои продаваат производи
преку интернет (иако тоа не е законска обврска), што овозможува креирање на веб
страници кои ќе ги содржат потребните информации. Внесот на податоците според GS1
Стандардите преку канали препорачани од страна на GS1 Организацијата (види подолу)
на соодветен начин ќе загарантира соодветна достапност на податоците.
РАЗМЕНА НА ПОДАТОЦИТЕ ПОМЕЃУ ТРГОВСКИТЕ ПАРТНЕРИ
Според Регулативата, компанијата под чие име храната се пласира
на пазарот е одговорна за содржината и точноста на потребните информации. Воедно
сите други субјекти, како што се добавувачите кои ги снабдуваат производителите
на храна, добавувачите на храна во продажбата на големо и трговијата со храна на
мало, имаат одредени одговорности. Затоа треба да се обезбеди ефикасна размена на
податоците за производот во синџирот на снабдување. Сите потребни информации за
храната предвидени со Регулативата можат да се пренесуваат во облик на податоци
дефиниран со GS1 стандардите. Ова е најдобриот можен начин да се обезбеди правилна
и точна употреба на сите информации за производите во дистрибутивниот прехранбен
синџир.
Освен стандадизирани формати на податоците, GS1 обезбедува и технологија
за пренос и рамена на податоци:
- Препорачан механизам за преносот на податоците преку
Глобалната Мрежа за Синхронизација на Податоци (GDSN). Добавувачот кој ги внесува
податоците во e-каталогот може да обезбеди достапност до податоците за своите трговски
партнери кои се поврзани во мрежата, а преносот вклучува и проверка на синхронизираноста
на податоците.
- Трговците на мало кои не се поврзани со GDSN можат да добијат информации
за производот од интерес за потрошувачите (за разлика од податоците кои се раменуваат
помеѓу деловните субјекти) од извори на податоци од доверба познати под називот
GS1 Source.
- Во портфолиото на GS1 се наоѓаат и Глобалните Стандарди за Размена на
Податоци (EDI). Станува збор за EANCOM® Стандардот и електронската порака Price-Catalogue
(PRICAT) која ги вклучува и сите задолжителни податоци дефинирани со Регулативата
EU 1169/2011.
КВАЛИТЕТ НА ПОДАТОЦИТЕ
GS1 Македонија нуди услуги кои помагаат да се обезбеди гаранција
на високиот квалитет на податоците на производите. Рамка за квалитет на податоците:
- препораките за интерните процеси кои овозможуваат креирање на викококвалитетни матични
податоци.
- GS1 Каталог – централизирана база на податоци на македонските компании
(производители и дистрибутери), каде сите внесени податоци се во формат по GS1 стандардите.
УПРАВУВАЊЕ СО ПРОМЕНИТЕ НА ПРОИЗВОДИТЕ
Потешкотии се јавуваат кога промените на прехранбените производи
бараат и промена на задолжителните податоци истакнати на етикетите. Во таквите случаи,
старата и новата верзија на производот одреден период ќе бидат истовремено присутни
во синџирот на снабдување. Во тој преоден период, трговецот на мало не може да знае
дали верзијата на производот нарачан преку интернет ќе биде достапен на интернет
страницата преку која е порачан во времето на превземање на нарачката.
 Според правилата и препораките на GS1, значителните промени на производот
налагаат и доделување на нов GTIN со што се зголемува можноста трговецот да може
да обезбеди достапност на исправната верзија на производот во моментот да превземањето.
Во случај нарачаната верзија да не е достапна трговецот ќе направи преглед на верзијата
која ќе му ја понуди на потрошувачот и ќе го извести за евентуалните разлики помеѓу
двете верзии.
Меѓутоа, помалите промени на задолжителните податоци регулирани
со Регулативата не налагаат и доделување на нов GTIN за производот. Во овој случај,
продавачот нема да биде во можност на местото на превземање на производот да направи
разлика меѓу старата и новата верзија како што е тоа можно со помош на различни
GTIN-ови. Според тоа, во вакните случаи треба да продолжи примената на постојните
правила за доделување на GTIN. Контролите на процесите или “рачни” интервенции можат
да ги намалат фреквентните несов-паѓања меѓу нарач-аните и испорачаните верзии на
производи, а телата одговорни за спроведување на прописите би можеле да дозволат
одредени отстапувања во те-кот на периодот на транзиција од старата во новата верзија,
иако тоа може да предизвика отстапување од строгата интерпретација на Регулативата.
Доделувањето на нови GTIN-ови за секоја мала промена ќе резултира со трошоци, грешки
и неефикасност, што може да им наштети на интересите на потрошувачите.
Важно е да се нагласи дека GTIN нема да се менува во случаи на мали
промени (прочитајте повеќе во Правила за Доделување на GTIN). Но, доколку разликите
во верзиите можат да наштетат врз здравјето на потрошувачот, новата верзија мора
да добие нов GTIN по кој ќе се разликува од старата верзија. Сопственикот на трговската
марка одлучува дали GTIN-от ќе се менува или не.
ИДНО РЕШЕНИЕ
GS1 подготвува нови начини на работа кои во иднина ќе овозможат
олеснето правење на разлика меѓу верзиите на производот без прекин во синџирот на
снабдување. Новата метода предвидува користење на дополнување на GTIN-от со код
за идентификација на верзијата. GTIN-от заедно со дополнителниот код за означување
на верзијата формираат бар код кој може да се користи при превземање на производот
кој потрошувачот го нарачува преку интернет, со две опции: превземање на нарачаната
верзија, или доколку таа верзија на производот не е достапна, тогаш верзијата која
се испорачува ќе биде прикажана како замена.
Овој нов начин на работа постепено ќе се воведува. Производителите
и трговците на мало ќе треба да ги репрограмираат нивните системи за да можат да
ги обработат новите бар кодови.
Исто така, опремата на малопродажните места ќе треба да биде приспособена
за скенирање за нови бар кодови, така што трговците на мало треба да направат надградба
или замена на постојната опрема. Се очекува дека почитувањето на строгото толкување
на член 14 од Регулативата, со тек на време ќе стане поедноставно, благодарение
на примената на кодовите за идентификација на верзиите.
|